Ciekawostki przyrodniczo-ekologiczne
| Spis treści |
|---|
| Ciekawostki przyrodniczo-ekologiczne. |
| PRZYRODA |
| EKOLOGIA |
| KAMPANIE I INNE PROJEKTY |
| PTAKI WOKÓŁ NAS |
| DRZEWA CAŁKIEM BLISKO NAS |
| RÓŻNE |
| Wszystkie strony |
21 marca 2011r. - początek kalendarzowej wiosny
Ten dzień powszechnie uznaje się za datę rozpoczęcia kalendarzowej wiosny.
Wiosna astronomiczna zaczyna się w momencie, gdy Słońce przekracza równik ( następuje tzw.równonoc wiosenna). W tym roku przypada to dokładnie 21 marca 2011r. o godz. 00:21 czasu polskiego.
Za wiosnę klimatyczną przyjmuje się okres roku, w którym średnie dobowe temperatury powietrza wahają się pomiędzy 5 a 15 stopni Celsjusza.
Natomiast za początek wiosny fenologicznej przyjmuje się początek wegetacji oraz kwitnienie przebiśniegów i krokusów.
Z początkiem wiosny związanych jest wiele zwyczajów i obrzędów ludowych. Najbardziej znanym jest topienie Marzanny. Jednym z najnowszych zwyczajów, szczególnie wśród uczniów i studentów w tym dniu stały się....wagary.
Fot. J.Waler
1 kwietnia - MIĘDZYNARODOWY DZIEŃ PTAKÓW
Dzień ten ma zwrócić uwagę na niebezpieczeństwa zagrażające ptakom na całym świecie i zachęcić ludzi do pomocy w ochronie tych zwierząt i ich siedlisk.
(Fot. J Waler)
5 maja - Dzień Leśnika i Drzewiarza 
Ten dzień to dla nas wszystkich świetna okazja do refleksji na temat znaczenia lasów w naszym życiu i niezauważanych na co dzień zawodów, których celem jest ochrona drzew. Lasy spełniają bardzo ważną rolę nie tylko w życiu człowieka, ale także w całym ekosystemie.Produkują tlen,pochłaniają dwutlenek węgla -więc filtrują powietrze, chronią nasz klimat a także wody przed zanieczyszczeniem, a glebę przed erozją. Zapewniają byt wielu gatunkom roślin i zwierząt .Są w końcu miejscem wytchnienia, odpoczynku i rekreacji.
W Polsce lasy lasy rosną na 9 mln ha i zajmują ponad 28% powierzchni kraju. Można zatem stwierdzić, że leśnicy gospodarują na niemal jednej czwartej powierzchni naszego kraju.
Leśnicy dbają o to, by wartość polskich lasów rosła, by zachować je w stanie gwarantującym przyszłym pokoleniom korzyści co najmniej takie, jakie my mamy z lasów. Chcą zachować pełnię bogactwa przyrodniczego polskich lasów i zapewnić możliwość wypełniania przez nie licznych funkcji ekologicznych, społecznych i gospodarczych.
Rozsądne gospodarowanie zasobami sprawia, że lasów w Polsce nie tylko przybywa, ale są też coraz starsze, co ma duże znaczenie przyrodnicze. W ostatnich 20 latach średni wiek drzew w lasach zarządzanych przez Lasy Państwowe wzrósł z 53 do 61 lat. Drzewostany ponad stuletnie zajmują ok. 11 proc. powierzchni lasów. W naszych lasach wciąż królują drzewa iglaste (zajmują około 76 proc. powierzchni wszystkich lasów), głównie sosna i modrzew, ale te proporcje stopniowo się zmieniają.
W ciągu ostatniego półwiecza odsetek drzewostanów z przewagą gatunków liściastych wzrósł dwukrotnie (z 13 proc. do 24 proc.). Coraz częściej spotykamy dęby, jesiony, klony, jawory, wiązy, brzozy, buki, olchy, topole, graby, osiki czy lipy. Dzięki temu polskie lasy są bardziej różnorodne biologicznie, zdrowsze i odporniejsze.
(Źródło:www.lp.gov.pl)
12 maja - Światowy Dzień Ptaków Wędrownych
Idea Światowego Dnia Ptaków Wędrownych po raz pierwszy pojawiła się w Stanach Zjednoczonych. Święto to obchodzone jest od 1993 roku.
W Polsce sezon wędrówki wiosennej rozpoczyna się już w lutym, zapoczątkowany przez niektóre gatunki ptaków zimujące w kraju. W kierunku terenów lęgowych na dalekiej północy zaczynają odlatywać na przykład śnieguły, łabędzie krzykliwe i lodówki.Już w połowie lutego pojawiają się pierwsze wędrowne skowronki. W łagodniejsze, bezśnieżne zimy także w tym miesiącu mogą już przybywać żurawie. Intensywny przelot wielu gatunków rozpoczyna się w marcu – najpierw odlatują kaczki morskie, a przylatują raniuszki i sikory zimujące w Niemczech albo Holandii. W ciągu marca i kwietnia powracają do naszego kraju prawie wszystkie ptaki lęgowe. Ostatnie są strumieniówki, dziwonie, wilgi i jerzyki, które docierają do Polski dopiero w maju.
(Źródło: www.ptaki.polska.pl)
Do dużych, wędrownych ptaków wodnych zaliczamy m.in. łabędzia niemego, który tak bardzo upodobał sobie nasz Zalew Rogoźnicki , że jest tu stałym gościem i możemy go podziwiać nawet z bardzo bliskiej odległości . Ostatnio , jak wiele innych ptaków zimuje w kraju, głównie na niezamarzających wodach śródlądowych. Tak szerokie występowanie wynika z tego, że łabędź stał się ptakiem na pół udomowionym, zdarza się, że sam podpływa do ludzi na brzegu oczekując pożywienia.....i wdzięcznie pozuje do zdjęć!Łabędzie niemie (Cygnus olor) na Zalewie Rogoźnickim ( od strony Pomłynia ) - zdj. wykonała Natalia Waler dnia 1 maja 2011r.
24 maja - Europejski Dzień Parków Narodowych
W rocznicę utworzenia pierwszego parku narodowego w Europie, obchodzony jest Europejski Dzień Parków Narodowych. Tym najstarszym europejskim parkiem narodowym jest szwedzki park narodowy Sarek utworzony 24 maja 1909 r.
Parki narodowe obejmują obszary całkowitej ochrony przyrody ożywionej i nieożywionej. Na ich terenie, poza szczególnymi wyjątkami, zabroniona jest jakakolwiek działalność gospodarcza. Są słabszą formą ochrony przyrody niż rezerwaty ale ze względu na swoją powierzchnię mogą zapewnić także ochronę całego krajobrazu i lokalnego ekosystemu. Ponadto parki narodowe prowadzą działalność edukacyjną i naukową.
Obszary te, to niezwykłe miejsca z niezwykłą przyrodą. To właśnie tam możemy zobaczyć wymierające już zwierzęta i rośliny. To właśnie tam czują się najbezpieczniej, bo na obszarze ochrony ścisłej nie dosięgnie ich ludzka niszcząca ręka...
Obecnie w Europie jest ponad 250 parków narodowych o łącznym obszarze 12,5 mln hektarów, co stanowi 1,2 % kontynentu. Średnia wielkość parku w Europie to ok. 52 tys. ha, natomiast w Polsce ponad 13,5 tys. ha. Najwięcej parków narodowych znajduje się w Finlandii (26), lecz największy udział w powierzchni kraju, ponad 7%, mają parki narodowe w Norwegii.
Najstarszym parkiem narodowym w Polsce jest Białowieski Park Narodowy utworzony w 1932 r. jako "Park Narodowy w Białowieży". W 1947 r. reaktywowano go pod obecną nazwą. Powierzchnia parku wynosi 10 502 ha, w tym najstarsza część Obszar Ścisłej Ochrony zajmuje 4 747 ha. W 1977 r. UNESCO włączyło Białowieski Park Narodowy w poczet światowych rezerwatów biosfery, a dwa lata później uznano go za pierwszy i jedyny w Polsce przyrodniczy Obiekt Dziedzictwa Światowego. Najmłodszym jest utworzony w 2001 r. Park Narodowy Ujście Warty.
Obecnie istnieją w Polsce 23 parki narodowe o łącznej powierzchni ponad 314 tys. ha, co stanowi 1% powierzchni kraju.Rozważa się utworzenie dalszych parków narodowych, mogą to być:
- Jurajski Park Narodowy (Wyżyna Krakowsko-Częstochowska)
- Mazurski Park Narodowy (okolice jeziora Śniardwy)
- Turnicki Park Narodowy (przedgórze Bieszczadów)
Roztocze (Fot. J.Waler)
Zachęcam gorąco do zajrzenia na strony: www.parki-narodowe.pl , www.biolog.pl a także do Wirtualnego Przewodnika po Parkach Narodowych, gdzie znajdziecie Państwo dużo więcej interesujących informacji na temat polskich parków narodowych.
(Opracowano na podstawie artykuły zamieszczonego na portalu www.BBB365.info)
31 maja - Dzień Bociana Białego. 
Polskie Towarzystwo Przyjaciół Przyrody "pro Natu ra" powołało do życia Dzień Bociana Białego i ustanowiono dla niego datę 31 maja, by zwrócić uwagę na szczególne miejsce, jakie ten ptak zajmuje w polskiej kulturze i krajobrazie, na jego zagrożenia i potrzebę ochrony.
Bocian biały jest ptakiem chronionym. Od niepamiętnych czasów, otaczany jest w Polsce sympatią i szacunkiem – swym przylotem zwiastuje wiosnę. Powszechne jest przekonanie, że przynosi szczęście i gnieździ się tylko u dobrych ludzi. Bocian biały występuje praktycznie w całym kraju - i to Polska właśnie uważana jest „królestwem bociana białego”.
Do Polski bociany powracają z zimowisk wczesną wiosną ok. 20 marca. Do gniazda przybywa najpierw samiec,później samica. W kwietniu rozpoczynają się lęgi. Samica składa od 2 do 5 jaj, które wysia dują oboje. Po ok. 33 dniach wykluwają się pisklęta. Zdarza się, że chore i słabsze są wyrzucane z gniazda. Młode bociany po 2 miesiącach, w połowie lipca, potrafią latać a na początku sierpnia opuszczają gniazdo. W sierpniu bociany zbierają się gromadnie na tzw. sejmikach i szykują się do odlotu. Niektóre słabe osobniki niezdolne do odlotu, pozostają w kraju. Bez pomocy człowieka mogą zginąć. Bocian żyje na wolności ok. 20-30 lat.
Znaczna część polskiej populacji bociana żeruje w dolinach i rozlewiskach rzek Warmii, Mazur i Podlasia. Znaleźć tam można wsie, w których jest więcej bocianich gniazd niż ludzkich domostw. Najbardziej znaną z nich jest Żywkowo w gminie Górowo Iławieckie, gdzie na 9 gospodarstw przypada 60 gniazd bocianich. Powstaje tu od 1998 roku "Bociania wieś".Ciekawe informacje dotyczące tego projektu znajdziesz na stronie Witryna Wiejska.
Polecam obserwację kamerą internetową gniazda bocianów białych "Blisko bocianów" w Przygodzicach i śledzenie losów bocianiej rodziny Dziedzica i Przygody, których gniazdo jako jedyne w świecie dostępne jest mobilnie i aktualnie jako jedyne pozwala poza oglądaniem obrazu wsłuchiwać się w odgłosy otoczenia. ZobaczSłynne z Internetu bocianie gniazdo położone jest w Przygodzicach, w powiecie ostrowskim w Wielkopolsce, a przyrodniczo na skraju Doliny Baryczy, objętej ochroną jako Park Krajobrazowy i Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków sieci Natura 2000. Projekt „Blisko bocianów”, czyli internetowy monitoring poprzez ogólnodostępną stronę www.bociany.ec.pl, prowadzony jest przez Południowowielkopolską Grupę Ogólnopolskiego Towarzystwa Ochrony Ptaków wraz z Gminą Przygodzice, Telekomunikacją Kolejową S.A. i Telewizją Interaktywną iTTv.
(Materiał własny, Witryna Wiejska, http://bocian.polska.pl/)
Ciekawostka:
5 czerwca 2011 r w Siemoni, na Pomłyniu zaobserwowaliśmy niezwykłą wizytę. Otóż odwiedził nas, zupełnie niespodziewanie - bocian biały.
Cieszymy się, że udało nam się to wydarzenie uwiecznić i w tym miejscu przedstawić.
Zdjęcia wykonała J.Waler
21 czerwca - Pierwszy Dzień Lata.
O godzinie 19.16 - rozpoczęło się astronomiczne lato. Dokładnie o tej porze Słońce wstąpiło w znak Raka, rozpoczynając tym samym najbardziej wyczekiwaną porę roku.
W Polsce pierwszy dzień lata jest jednocześnie najdłuższym dniem w roku!
Lato rozpoczyna się każdego roku w trochę innym momencie ze względu na to, że w naszym kalendarzu mamy do czynienia z całkowitą liczbą dni w ciągu roku (365 lub 366), natomiast pełen obieg Ziemi dookoła Słońca zajmuje 365,24 doby. Ciekawe informacje na temat letniego przesilenia znajdziesz tutaj.
Nie oznacza to, że przez najbliższe dni czekają nas tropikalne upały. Wręcz przeciwnie, będzie dość chłodno i deszczowo. Pozostaje więc tylko mieć nadzieję, że wkrótce również i pogoda dostosuje się do pory roku. Synoptycy prognozują, że aura ma się poprawić dopiero po 28 czerwca i wtedy, jak na prawdziwe lato przystało, wrócą upały. Czego oczywiście wszystkim życzymy, szczególnie zaś dzieciom i młodzieży, które rozpoczęły właśnie upragnione wakacje.
Fot. J. Waler
Bóbr europejski ( Castor fiber ) 
Fot.Per Harald Olsen GNU/Wikipedia
Bóbr europejski - to ssak z rzędu gryzoni, rodziny bobrowatych. Długość jego ciała dochodzi do 1m, ogona do 37 cm a waga - do 30 kg! Tak więc jest jednym z większych gryzoni żyjących w Europie. Posiada krótkie uszy, ukryte w sierści, ogon grzbieto-brzusznie spłaszczony, pokryty łuskami; palce tylnych stóp połączone są błoną; futro ma gęste, brunatne, czasem nawet czarne. Samica ma dwie pary sutków. W pobliżu narządów płciowych przekształcone gruczoły wydzielają substancję o zapachu piżma - tzw. strój bobrowy, cenioną szczególnie w medycynie ludowej.
Bóbr jest zwierzęciem ziemnowodnym. Żyje na zalesionych (najchętniej lasy liściaste) brzegach jezior i wolno płynących rzek. Świetnie pływa i nurkuje. Kopie nory w brzegach, z wyjściem pod powierzchnią wody. Buduje też z gałęzi i mułu tzw. żeremia - nadwodne domki w kształcie kopców, z podwodnym wejściem. Aby zapewnić stabilność poziomu i przepływu wody wznosi w poprzek rzek tamy z kamieni, gałęzi i mułu. Aktywny jest głównie nocą i o zmierzchu. Trudno więc go w czasie dnia zauważyć, dlatego najlepiej podpatrywać go można wcześnie rano o świcie.
Fot. Groucho M /Wikipedia
Żyje w parach lub w grupach rodzinnych składających się z pary ( pozostającej w trwałym związku przez całe życie) i potomstwa. Żeremia mogą być zamieszkiwane przez kilka kolejnych pokoleń. Zimą nie zapada w sen, jednak przy śnieżnej i mroźnej pogodzie rzadko opuszcza żeremia. Swymi potężnymi siekaczami potrafi odcinać nie tylko gałęzie, ale także ścinać całe drzewa (najchętniej osiki, olchy, wierzby i topole), przy czym stara się ścinać drzewo w ten sposób, aby przewróciło się ono w kierunku rzeki. Żywi się roślinnością wodną, liśćmi, pędami osiki, roślinami zielnymi rosnącymi na brzegu. Zimą jego pokarm stanowią gałązki drzew i krzewów, kora i łyko. Zimowe zapasy (gałęzie i pnie) gromadzi pod wodą.
Ciąża bobra trwa ok.100 dni. Młode przychodzą na świat w kwietniu lub maju w liczbie 2 -4 sztuk (1 -5). Oczy otwierają od razu po urodzeniu. Laktacja trwa do 8 tygodni. Chociaż młode rosną szybko, pozostają z rodzicami 2 lata ucząc się od nich „sztuki budowlanej”. Dojrzałość płciową osiągają po 3 latach. Bobry żyją średnio 15 -25 lat (chociaż w niewoli mogą dożyć nawet pięćdziesiątki).
W Polsce, jeszcze w średniowieczu, bobry rozpowszechnione na terenie całego kraju były obiektem szczególnej troski królów i książąt polskich. Na początku XI wieku Bolesław Chrobry zabronił polowania na bobry w podległych mu terenach łowieckich. Królowie utrzymywali na dworach straż bobrowniczą i dbali o bobry, gdyż były one własnością królewską, zaś ich eksploatacja monopolem, bo skóry miały wartość obiegową w handlu wymiennym. Podatki oraz kary płacono wówczas nawiązką skór bobrowych.
W XIII wieku liczebność tych zwierząt zaczęła spadać. Od połowy XVI wieku do roku 1840 Statut Litewski uwzględniał ochronę bobrów, wprowadzając zasady ochrony żeremi i samych zwierząt oraz ustanawiając kary za ich nieprzestrzeganie. Mimo to, ze względu na cenne futro i dla mięsa (ponieważ ogon pokryty był łuską mięso bobrów jedzono także w czasie postu), nadal trwało ustawiczne trzebienie bobrów. Dlatego też, mimo wczesnego wprowadzenia pewnych form ochrony, bobry prawie wyginęły. W XIX wieku istniały już tylko wyspowe stanowiska we wschodniej części kraju.
Po II wojnie światowej na terenie Polski bóbr występował nielicznie na terenie Suwalszczyzny. Na skutek migracji z terenów wschodnich, planowej introdukcji oraz naturalnych procesów migracji obecnie populacja bobra jest już dość liczna, do tego stopnia, że w wielu miejscach gatunek ten jest pospolity. Dane z 2005 roku określiły liczbę tych zwierząt na 43 tys. sztuk. W samym woj. podlaskim żyje ich 12,5 tys. ale już w woj. śląskim, gdzie środowisko jest najbardziej zdegradowane, tylko 85 osobników. Na terenie całej Polski bóbr jest gatunkiem chronionym!
Kim jest więc dziś dla nas, poszukiwany listem gończym Castor fiber?
Jedni cenią go za pozytywne oddziaływanie na ekosystem i znaczący udział w tworzeniu bioróżnorodności, czyli całości biologicznego dziedzictwa Ziemi. Bobry budując tamy, powodują spiętrzenia i podtopienia terenów łąkowych i leśnych. Tworzą się rozlewiska i małe, zabagnione jeziorka leśne - ważne siedliska bogatej fauny owadów. Wskutek swojej działalności odwracają więc melioracyjne osuszenie terenu, tym samym pozytywnie wpływają na małą retencję wód i renaturalizację krajobrazu. Inni zaś widzą w nim złośliwego szkodnika, podtapiającego tereny uprawne, czyniącego szkody leśne oraz niszczącego niejednokrotnie wały przeciwpowodziowe.
Ponad wszelką wątpliwość, śmiało można więc stwierdzić, że budzącego tak wiele kontrowersji wśród ludzi "osobnika" - trudno dziś szukać w świecie otaczającej nas fauny.
Przy okazji warto wspomnieć, że herb Gminy Bobrowniki stanowią na błękitno- zielonym tle trzy brunatne bobry (w średniowieczu mieszkańcy Bobrownik trudnili się hodowlą bobrów, będących m.in. wartościowym środkiem płatniczym).
Herb Gminy Bobrowniki.
(Źródło: Encyklopedia Biologiczna -tomII, Wikipedia, materiał własny)
23 września - Pierwszy dzień jesieni
23 września rozpoczęła się astronomiczna jesień. Dokładnie nastąpiło to o godz. 11.05, wówczas Słońce osiągnęło punkt równonocy jesiennej i rozpoczął się znak Wagi.
Jesień większości z nas, kojarzy się z deszczem i chłodem. Tymczasem mamy prawdziwie złotą polską jesień. Dominuje piękna, słoneczna pogoda. Maksymalnie temperatury w ciągu dnia osiągają nawet 25 stopni C!!! Na niebie pojawiają się tylko niegroźne obłoki. Zatem to ostatni już moment na wypoczynek na łonie natury. Niestety, jesień poczuć można już nocą, kiedy to temperatura drastycznie się obniża, nawet do 4 stopni C. Wieczorny chłód i poranne mgły zwiastują, że lato, niestety, odeszło bezpowrotnie, przynajmniej na najbliższe dziewięć miesięcy.
Jesień, szczególnie ta październikowa, przypomina nam o zmianie czasu - z letniego na zimowy. W tym roku ( 2011) w nocy z soboty 29 października na niedzielę 30 października przestawimy zegarki o godzinę do tyłu (z godziny 03:00 na 02:00), tym samym "zyskamy" godzinę, a więc będziemy mogli pospać godzinę dłużej!
"Zmianę czasu" - na letni lub zimowy - stosuje się w około 70 krajach na całym świecie. Obowiązuje ona we wszystkich krajach europejskich (z wyjątkiem Islandii) i w wielu innych, m.in. w USA, Kanadzie, Meksyku, Australii i Nowej Zelandii. Jedynym wysoko uprzemysłowionym państwem, które nie wprowadza zmian czasu, jest Japonia.
Dlaczego wprowadzamy zmianę czasu?
Stosowanie czasu letniego ma umożliwić bardziej efektywne wykorzystanie światła słonecznego (dziennego). Latem czas lokalny przesuwany jest o godzinę do przodu w stosunku do czasu geograficznego, dzięki czemu zachód słońca następuje godzinę później.Czas zimowy, to czas lokalny obowiązujący w okresie jesienno-zimowym. Jesienią czas lokalny przesuwany jest o godzinę do tyłu, tak więc zrównuje się z czasem geograficznym.
Jednymi z pionierskich krajów we wprowadzaniu czasu letniego były Niemcy, którzy zaczęli go stosować podczas I wojny światowej, a dokładnie 30 kwietnia 1916 roku (powrót do czasu zimowego nastąpił 1 października 1916 r.). Podyktowane to było chęcią zaoszczędzenia węgla używanego do produkcji energii elektrycznej, a jednocześnie bardzo cennego w czasie wojny. Wkrótce zmiany czasu zostały wprowadzone w Wielkiej Brytanii, a następnie w większości krajów europejskich. W Rosji przejście na czas letni wprowadzono w 1917 r. a w Stanach Zjednoczonych w 1918 r.
W Polsce przejścia z czasu zimowego na letni i z powrotem stosowane było okresowo. Wprowadzone w okresie między I a II wojną światową, następnie podczas okupacji hitlerowskiej, a po wojnie w latach 1946 — 1949, 1957 — 1964 oraz od 1977 roku do chwili obecnej.
(Źródło : http://www.kalendarzswiat.pl/zmiana_czasu/)
ZIMA W PEŁNI - DOKARMIAJMY PTAKI !
Fot. J.Waler
Zima to bardzo trudny czas dla ptaków, dlatego dokarmianie ptaków w trakcie zimy może uratować życie wielu zwierzętom. Bez wsparcia ludzi, mniej doświadczone, stare bądź osłabione ptaki mają nikłe szanse na przeżycie w okresie mrozów i obfitych opadów śniegu. Dni są wówczas krótkie, a dostęp do pokarmu utrudniony. Możemy im pomóc wysypując karmę do karmników lub na balkon czy parapet. Pamiętajmy jednak, by dokarmiać zwierzęta w prawidłowy sposób – bowiem zła karma zamiast pomóc, może zaszkodzić.
Pamiętajmy:
- PTAKI DOKARMIAMY TYLKO ZIMĄ! Dokarmianie powinno zacząć się na przełomie października i listopada, a zakończyć najpóźniej w marcu – na początku kwietnia.Także ptaki wodne karmimy tylko i wyłącznie zimą, kiedy zamarzają stawy i jeziora.
- NIE WOLNO PRZERWAĆ DOKARMIANIA! Ptaki przyzwyczajają się do miejsca stałego wykładania pokarmu – jeśli nie wyłożysz karmy, będą czekały na kolejną porcję, tracąc energię. Zimowe dni są krótkie i ptaki mają mało czasu na zdobycie pokarmu wystarczającego do przetrwania długiej, mroźnej zimowej nocy.
- PTAKI PODCZAS SILNYCH MROZÓW MAJĄ KŁOPOT Z DOSTĘPEM DO WODY. Warto więc wystawić pojemnik z czystą, świeżą, lekko ciepłą wodą.
Autorzy zdjęć: K.Paradowska, J.Waler
Najważniejsza zasada dokarmiania ptaków
Przyjaciele ptaków wskazują jedną kluczową regułę – jeśli ktoś nie może w pełni się do niej dostosować, to znaczy że nie powinien decydować się na podrzucanie karmy. W zimowym pomaganiu ptakom najważniejsza jest ciągłość dokarmiania. Konsekwencja może tu decydować o życiu zwierząt, gdyż mocno przywiązują się one do okazywanego wsparcia.
Kilkukrotne dostarczenie pożywienia wystarczy by ptaki zaczęły utożsamiać konkretne miejsce ze źródłem jedzenia. Przerwanie dokarmiania byłoby wtedy nieodpowiedzialne, gdyż głodne zwierzęta zamiast szukać pokarmu zmarnują czas i energię na oczekiwanie pomocy, która nie nadejdzie. Okazując wsparcie, uzależniamy od siebie ptaki, dlatego raz rozpoczęte dokarmianie ptaków należy kontynuować aż do pierwszych oznak wiosny.
Czym można dokarmiać ptaki?
Dobór karmy, którą podsuniemy zmarzniętym ptakom nie może być przypadkowy. Mimo naszych dobrych chęci, wyrządzimy krzywdę zwierzętom, jeśli będziemy dokarmiać je spleśniałym chlebem albo zepsutymi warzywami. Resztki tego rodzaju powodują choroby, a nierzadko też śmierć ptaków.
Wybierając pożywienie dla ptaków nie wolno zapomnieć o wodzie. Dostęp do wody jest w trakcie zimy wyjątkowo trudny, dlatego wystawienie miseczki z czystą wodą może uratować życie wielu istot.
Ptaki szczególnie uszczęśliwi dieta składająca się z:
- ziaren, daktyli, moreli, ligustru, porzeczek, pokrojonych rodzynków, zamrożonych owoców czarnego bzu, aronii, orzechów. Dobra jest też niesolona słonina lub smalec.
Okruchy pieczywa również są w porządku, lecz nie powinny być głównym składnikiem, a jedynie uzupełnieniem wszystkich pokarmów podawanych przez nas. Zbyt duża liczba chleba w pożywieniu jest w stanie spowodować dolegliwości gastryczne, zwłaszcza jeśli okaże się nieświeży.
Sikorkom, dzięciołom, kowalikom, wróbelkom i wielu innym – bez naszej dobrej woli może być ciężko przetrwać zimowy okres. Teraz naprawdę potrzebują one dostępu do wody oraz pożywienia, dlatego zachęcamy do pomocy i budowania karmników. Dokarmianie ptaków pozwala na obserwację i bliskie poznanie zwierząt. To edukacyjne zajęcie jest również źródłem ogromnej przyjemności, szczególnie jeśli zaangażujemy w nie najmłodszych. Pamiętajmy: dokarmianie ptaków zimą to przykład aktywnej ochrony przyrody, którą trzeba i warto praktykować !
Źródło: Portal Miłośników Zwierząt -"Chwila dla Pupila"
Dzisiaj rano niespodzianie zapukała do mych drzwi (....) zapachniało, zajaśniało:
20 marca 2013r. przypada I dzień astronomicznej wiosny - mamy wtedy do czynienia z równonocą wiosenną (dzień i noc trwają tak samo długo, a Słońce przecina równik w gwiazdozbiorze Barana). W 2013 roku i przez najbliższe 29 lat (do roku 2043) początek astronomicznej wiosny wypadać będzie 20 marca.
Za to zgodnie z kalendarzem pierwszy dzień wiosny ustalony jest umownie na 21 marca. Wiosna astronomiczna będzie trwać do chwili letniego przesilenia (najdłuższego dnia w roku) czyli do 21 czerwca.
Za wiosnę klimatyczną przyjmuje się okres roku, w którym średnie dobowe temperatury powietrza wahają się pomiędzy 5 a 15°C. Zasadniczo wiosnę poprzedza zima, jednak pomiędzy tymi okresami znajduje się klimatyczny etap przejściowy, który nazywamy przedwiośniem.
Fot. J.Waler
To wiosną przyroda budzi się do życia, a coraz dłuższe i bardziej słoneczne dni sprawiają, że jesteśmy bardziej radośni, częściej się uśmiechamy, mniej narzekamy i z większym optymizmem patrzymy w przyszłość. Trudno więc się dziwić, że nie możemy się już doczekać, kiedy wreszcie nadejdzie, zwłaszcza, że krajobraz za oknem nie napawa optymizmem. Jedno jest pewne - niezależnie od pogody - 20 marca przywitamy wiosnę astronomiczną, a na tę klimatyczną będziemy musieli jeszcze niestety, troszkę poczekać.
Fot. Świat kwiatów.pl
TĘCZA - jedno z najpiękniejszych zjawisk optycznych w przyrodzie.
- "A kto ciebie, śliczna tęczo,
- Siedmiobarwny pasie,
- Wymalował na tej chmurce
- Jakby na atłasie?
- (Wiersz "Tęcza" - Marii Konopnickiej )
Tęcza - niezwykłe zjawisko optyczne i meteorologiczne, od dawnych czasów przyciągała uwagę człowieka, urzekała poetów, myślicieli, uczonych. W czasach, gdy niewiele wiedziano o otaczającym świecie, traktowano tęczę jako "znak niebios". Starożytni Grecy przyjmowali, że tęcza to uśmiech bogini Iris.
Fotografie pochodzą z Wikipedii Commons ( Fot.1- źródło) ( Fot.2 - źródło)
Tęczę obserwuje się na tle chmur deszczowych lub deszczu w kierunku przeciwnym do położenia Słońca. Różnokolorowy łuk znajduje się zazwyczaj w odległości od 1 do 2 km od obserwatora, niekiedy można go zaobserwować w odległości od 2 do 3 m na tle kropel wodnych unoszących się w powietrzu wokół fontanny lub rozpylacza. Powstaje na wskutek załamania, rozszczepienia oraz całkowitego odbicia światła słonecznego w kroplach wody.
W tęczy, podobnie jak w widmie, rozróżnia się siedem barw podstawowych, przechodzących jedną w drugą. Kształt łuku, jaskrawości barw, szerokość pasm zależą od rozmiarów i liczby kropelek wody. Duże krople tworzą węższą tęczę z wyraźnie oddzielonymi barwami, zaś małe - łuk rozmyty, wyblakły a nawet biały. Właśnie dlatego jaskrawa, wąska tęcza widoczna jest latem po burzy, podczas której padają ciężkie krople deszczu. Tradycyjnie uznaje się, że kolorami tęczy są: czerwony (na zewnątrz łuku), pomarańczowy, żółty, zielony, niebieski, indygo i fioletowy (wewnątrz łuku).
Pierwszą teorię tęczy opracował w 1637 roku Kartezjusz. Objaśniał on tęczę jako zjawisko związane z odbiciem i załamaniem światła w kroplach deszczu.Tworzenie barw i ich kolejności zostały wyjaśnione dopiero później, po odkryciu złożonej natury światła białego i jego rozpraszania się w różnych ośrodkach.
Często zastanawiamy się dlaczego tęcza jest okrągła i występuje w postaci łuku? Wydaje nam się, że skoro krople deszczu spadają chaotycznie, to również światło biegnące od nich w kierunku obserwatora powinno rozpraszać się chaotycznie i przed oczyma obserwatora powinna powstać zwarta ściana świetlna. Byłoby tak istotnie, gdyby na krople padało światło rozproszone z różnych kierunków. Wiemy jednak, że na kroplę deszczu padają równoległe wiązki światła i stąd też wszystkie promienie z kropli rozchodzą się i wpadają do oka pod określonym kątem w stosunku do padania promieni słonecznych (42° lub 52°). Jeżeli oko znajdzie się w innym miejscu, nie pokrywającym się z tym kierunkiem (na przykład jeśli obserwator wzniesie się nad ziemię np. w samolocie), to po prostu nie zobaczy łuku.
Przy rozpatrywaniu powstawania tęczy trzeba uwzględnić jeszcze jedno zjawisko - a mianowicie niejednakowe załamanie fal światła o różnej długości, to znaczy promieni świetlnych o różnych barwach. Zjawisko to nosi nazwę dyspersji. W wyniku dyspersji kąty załamania i kąty odchylenia promieni w kropli są różne dla różnych barw.
Najczęściej spotykamy jedną tęczę. Czasem jednak zdarza się , że na nieboskłonie pojawiają się jednocześnie dwa tęczowe pasma, jedno nad drugim. Spotkać możemy, co prawda dość rzadko, również większą liczbę łuków tęczy - trzy, cztery a nawet pięć jednocześnie.
Na fotografii: tęcza pierwotna i wtórna, tęcza światła odbitego oraz odbicie tęczy w wodzie
( źródło: Wikipedia Commons )
Ciekawostką jest, że tęcza może powstawać nie tylko od bezpośrednich promieni słonecznych; czasem powstaje ona także od odbitych promieni Słońca. Można to zobaczyć nad brzegami zatok, dużych rzek i jezior. Trzy lub cztery takie tęcze - zwykłe i odbite- tworzą wtedy piękny widok. Ponieważ promienie Słońca odbite od powierzchni wody biegną z dołu do góry, to tęcza tworząca się w tych promieniach może czasem wyglądać zgoła nieoczekiwanie.
Nie należy sądzić, że tęczę można zaobserwować tylko w ciągu dnia. Zdarza się ona i w nocy, ale jest bardzo słaba. Taką tęczę można ujrzeć po nocnym deszczu, kiedy zza chmur wyjrzy Księżyc. Niemniej jednak, ponieważ rozdzielczość ludzkiego oka w warunkach małego naświetlenia nie jest zbyt dobra i człowiek nie widzi kolorów przy słabym oświetleniu, tęcza księżycowa jest postrzegana zazwyczaj jako biały (a nie kolorowy) łuk.
Jeżeli tęcza pojawia się wieczorem przed zachodem Słońca, ma ona kolor czerwony. Na pięć lub dziesięć minut przed zachodem Słońca wszystkie barwy tęczy oprócz czerwonej znikają, tęcza staje się bardzo czerwona i widoczna nawet po upływie 10 min. od zachodu Słońca.
Piękny widok przedstawia tęcza na rosie. Można ją zaobserwować przy wschodzie Słońca na trawie pokrytej rosą. Taka tęcza ma kształt hiperboli.
Powszechnie uznajemy, że tęcza jest fenomenem. Z fizycznego punktu widzenia tęcza nie istnieje, tak jak przedmiot odbijający światło na danym fragmencie nieba, lecz jest rodzajem efektu optycznego, którego położenie jest związane z położeniem obserwatora i Słońca.
Tęcza w kulturze.
Tęcza zajmuje dość znaczące miejsce w mitologii i legendach, najprawdopodobniej z uwagi na jej piękno i trudność w wyjaśnianiu tego zjawiska.
W mitologii greckiej tęcza była utożsamiana z drogą jaką pokonywała posłanka Iris pomiędzy Ziemią i Niebem. W mitologii chińskiej tęcza była szczeliną w niebie zamkniętą za pomocą kamieni i pięciu (lub siedmiu) kolorów przez boginię Nuwa . W mitologii hinduskiej tęczę nazywano Indradhanush, co oznaczało łuk Indry, boga błyskawic i grzmotów. W mitologii skandynawskiej używano nazwy Bifröst – był to most łączący światy bogów i ludzi. Irlandzki leprechaun chował garnek złota na końcu tęczy – czyli w miejscu niedostępnym dla żadnego człowieka (ponieważ tęcza nie występuje w konkretnym miejscu, a jej pojawienie zależy od pozycji samego obserwatora). W Biblii tęcza jest symbolem przymierza pomiędzy Bogiem i człowiekiem, jest obietnicą złożoną przez Boga Noemu, że Ziemi nie nawiedzi już więcej wielka powódź (Stary Testament, Rdz 9/13).
Tęcza jest też często przedmiotem utworów literackich i dzieł sztuki, malowali ją m.in. Peter Paul Rubens i George Inness. Występuje w wielu utworach literatury międzynarodowej, jak również i naszej, rodzimej.
Fotografowanie tęczy może nastręczać pewnych trudności. Aby objąć całą szerokość łuku tęczy, aparat fotograficzny musiałby mieć kąt widzenia równy co najmniej 84°. Jedynie z pokładu samolotu (lub innego statku powietrznego) teoretycznie możliwe jest uzyskanie pełnego koła tęczy, z cieniem samolotu pośrodku.
Poniżej przedstawiamy amatorskie zdjęcia tęczy w Siemoni - obserwowanej 20 maja 2013r. Autorami tych zdjęć są: Pani Joanna Waler (zdj.1,2) i Pan Tadeusz Krzykawski (zdj. 4,5).
Opracowano wykorzystując następujące materiały:
J. Kunicki - Internet LO Olecko; Projekt "Poezja fizycznej rzeczywistości; Serwis "Szkolnictwo Polskie "
4 PAŹDZIERNIKA - ŚWIATOWY DZIEŃ ZWIERZĄT
Światowy Dzień Zwierząt (ang. World Animal Day) - święto obchodzone corocznie 4 października w dzień wspominania św. Franciszka z Asyżu, patrona zwierząt, ekologów i ekologii.
Św. Franciszek wyznawał ideę braterstwa wszystkich stworzeń. Głosił, że wszyscy mieszkańcy Ziemi są braćmi, bez względu na charakter, poglądy, narodowość, stan majątkowy i każdy, kto prosi o pomoc, wróg czy przyjaciel powinien być wysłuchany i przyjęty.
Światowy Dzień Zwierząt został ustanowiony w 1931 roku na konwencji ekologicznej we Florencji i rozpoczyna Światowy Tydzień Zwierząt (ang. World Animal Week) trwający do 10 października. W Polsce Światowy Dzień Zwierząt został zorganizowany po raz pierwszy w 1993 roku.
Obchody Dnia mają na celu zmienić zachowanie ludzi w stosunku do zwierząt i uświadomić im, że zwierzę to istota żywa, a nie rzecz i ma swoje prawa - każdemu zwierzęciu należy się opieka i szacunek! Warto więc z jeszcze większą czułością zadbać o swojego pupila i może także zwrócić uwagę na te zwierzaki, które są krzywdzone. To one przede wszystkim potrzebują naszej pomocy.
Niestety, ale nie wszystkie zwierzęta mają kochających właścicieli i co się z tym wiąże - muszą przebywać w przytuliskach czy schroniskach. Pomóc możemy też na własnym „podwórku”. Wszędzie bowiem znajdują się bezpańskie zwierzęta potrzebujące pomocy. Zapewnienie pożywienia i ciepłego kąta może im uratować życie. Żeby pomagać nie potrzeba ani wielkich nakładów finansowych, ani zapasu wolnego czasu. Wystarczy odrobina chęci. Rokrocznie podczas Światowego Tygodnia Zwierząt Towarzystwo Ochrony Zwierząt zachęca do ich adoptowania, organizując w schroniskach Dni Otwartych Drzwi.
Psy, koty i szereg innych zwierzaków - nasi pupile. Zawsze cieszą się na nasz widok, zawsze ciepło nas witają. Często są naszymi najwierniejszymi przyjaciółmi - to mali bohaterowie codziennego życia i jego dopełnienie.
I choć każdego dnia powinniśmy dbać o nasze zwierzęta i okazywać im miłość to Międzynarodowy Dzień Zwierząt jest doskonałą okazją, by z jeszcze większym zaangażowaniem pomyśleć o wszystkich zwierzakach.
Fot. J.Waler
Październik ogłoszono również Miesiącem Dobroci dla Zwierząt,
a dzień 25 października - Dniem Ustawy o Ochronie Zwierząt.
Zwierzę, jako istota żyjąca, zdolna do odczuwania cierpienia, nie jest rzeczą. Człowiek jest mu winien poszanowanie, ochronę i opiekę - takimi słowami rozpoczyna się Ustawa o Ochronie Zwierząt z dnia 21 sierpnia 1997 roku. To my, ludzie, jesteśmy odpowiedzialni za zwierzęta, które przecież sami udomowiliśmy. Ich los na ziemi zależy od nas, naszego nastawienia i postępowania wobec nich. Czasami wystarczy odrobina miłości, aby odmienić los pokrzywdzonego zwierzęcia. Poszanowaniem, ochroną i opieką powinniśmy objąć wszystkie zwierzęta żyjące w domu, w lesie, w oborze, w sklepie zoologicznym, w schroniskach, w ZOO…. Zgodnie z Ustawą o ochronie Zwierząt, znęcanie się nad zwierzęciem jest ścigane przez prawo.
"Kto jest okrutny w stosunku do zwierząt, ten nie może być dobrym człowiekiem"
(Arthur Schopenhauer)
