STOWARZYSZENIE SIEMONIA - PRZESZŁOŚĆ TERAŹNIEJSZOŚĆ PRZYSZŁOŚĆ

  • Zwiększ rozmiar czcionki
  • Domyślny  rozmiar czcionki
  • Zmniejsz rozmiar czcionki
Start Siemonia-rys historyczny
Email Drukuj PDF
Spis treści
Siemonia - rys historyczny
Położenie geograficzne
Charakterystyka środowiska
Odkrycia archeologiczne
Historia powstania wsi
Dzieje Parafii Siemonia
Kościól parafialny
Historia szkoły
Historia linii kolejowej
Piaskownia Siemonia
Ochotnicza Straż Pożarna
Legendy
Materiały źródłowe.
Wszystkie strony

 

 

HISTORIA  SZKOŁY W SIEMONI


 

 

 

 

 

 

 

Fot. J. Waler

 


 

Historia powstania szkoły.

O czasie powstania szkoły parafialnej przy kościele w Siemoni, założonej w myśl Synodu Łęczyckiego z 1285 r. i następnych, nie ma pewnych źródeł informacji. Jej istnienie zostało potwierdzone dopiero w protokole wizytacji kościelnej z 1598 r. - jednak o dokładnym czasie jej powstania brak informacji. Pewne jest to, że szkoła parafialna w Siemoni może poszczycić się starą tradycją, sięgajacą jeszcze XVI wieku. O tym, że szkoła istniała już w tamtym czasie, dowodzić może inwentaryzacja wyposażenia kościoła i majątku parafii, dokonana w 1659 r. przez ks. Franciszka Bernarda Petrycego, ówczesnego plebana siemońskiego. W inwentaryzacji uwzględniono istnienie szkoły przy opisie pomieszczenia wikarego. Z opisu wynikało, że budynek  był w bardzo złym stanie, wobec tego niezwłocznie przystąpiono do jego przebudowy. Niestety i ten budynek, zbudowany ze starego drewna, przetrwał zaledwie do 1681r. Wówczas to wzniesiono nowy, ze zdrowego drewna. Było to raczej mieszkanie "rektora", a nie budynek szkolny w dzisiejszym znaczeniu. Zawierał prawdopodobnie - tak jak poprzedni - izdebkę z komórką, zaś o oddzielnej sali na naukę dla dzieci nie było mowy. O dalszych losach tego budynku szkolnego nie ma żadnych informacji.

Po II rozbiorze Polski, kiedy Siemonia znalazła się w obrębie Prus, kosztem "stowarzyszonych włościan" wzniesiono nowy budynek szkolny - stosunkowo duży, gdyż mierzył 30 łokci długości, 20 szerokości i 5 wysokości i pokryty był strzechą słomianą. Kierownikiem tej szkoły był organista siemoński - w 1801r. był nim Walenty Kozłowski, a jego następcą został Wojciech Paluchowski ( do 1858r.) Wspomina się tu też o organiście Franciszku Krupińskim, a także Franciszku Jurczyńskim, Mateuszu Domakiewiczu i Walentym Chłądzyńskim. Budowla szkoły parafialnej była bardzo słaba i w 1858 r. szkołę trzeba było zamknąć, gdyż popękane ściany i walący się dach groziły katastrofą. Odwołano rektora, a szkoła istniała tylko w papierowej sprawozdawczości. Dopiero po pewnym czasie doczekano się w Siemoni okazalszego, choć ciągle jeszcze drewnianego obiektu szkolnego z izbą lekcyjną i mieszkaniem nauczyciela o dwóch izbach i kuchni. Budynek ten przetrwał  do lat trzydziestych dwudziestego wieku.

Zakres nauki w szkole parafialnej.

W połowie XVII wieku była przy szkole zagroda z sadem i urodzajną ziemią uprawną o powierzchni ok. 4 morgów t.j. ~ 2,2 ha.  Zagroda ta pozostawała w rękach „szkolnych” – czyli nauczycieli, którzy prócz dochodów z uprawy ziemi innego uposażenia nie mieli. Drobne wpływy uzyskiwali za usługi, które spełniał kościół względem parafian. Było to między innymi  tzw. podzwonne. W poł. XVII w. wynosiło  ono 6 groszy za każde  dzwonienie po śmierci ludzi stanu szlacheckiego, z czego "szkolny' pobierał 4 gr.  Podzwonne po śmierci włościanina było o połowę mniejsze i przechodziło w całości na dobro „szkolnego”. Ponadto otrzymywał on dobrowolne datki za posługi przy obrzędach ślubów, chrztów i.t.p.  Jednak o  wysokości wynagrodzenia za naukę nie ma informacji - wiadomo tylko, że dzieci parafian przyjmowano do nauki  za " słuszną, umówioną na kwartał nagrodę."

Obowiązki „szkolnych” określały bardzo dokładnie listy pasterskie, traktując je jako prace dla służby kościelnej ( wymienia się  tu m.in. W późniejszych czasach „szkolny” pełnił również funkcję organisty. Dopiero po tych wszystkich powinnościach wymienia się  naukę w szkole. Jaki był wtedy program nauczania w szkole parafialnej ? Według listów pasterskich – zaleca się uczyć dzieci pacierza, przykazań, czytania, pisania, śpiewu i gry na dostępnych instrumentach, ćwiczenia „wszelkich dobrych obyczajów i postępów”.

Czy  do szkoły parafialnej w Siemoni uczęszczały dzieci miejscowych właścicieli ziemskich i okolicznych folwarków, a więc szlachty, czy dzieci zamożniejszych kmieci, młynarzy? Tego nie wiemy. Są  natomiast dowody, że pęd do oświaty w tutejszym środowisku ma swoje wielowiekowe tradycje. I tu należy wspomnieć  Kacpra  z Siemoni, który to kształcił się w XIV wieku na Akademii Krakowskiej, co zostało udokumentowane w księgach imatrykulacji „Almae Matris Cracoviensis”. Wiadomo dalej, że w XVI wieku jednostki spośród okolicznej szlachty legitymują się dosyć wysokim poziomem wykształcenia. Można by zatem bez większego ryzyka przyjąć, iż początkowe nauki pobierały z pewnością  u „szkolnych” parafialnych lub u plebanów. W poł. XVII w. spotyka się już kmieci umiejących czytać i pisać. To oni w wieku szkolnym tworzyli główny trzon uczniowskiego kompletu, może również dzieci zagrodników  lecz z pewnością w znikomej ilości. Potomstwo służby folwarcznej nie mogło niestety  korzystać ówczesnego „dobrodziejstwa” - szkoły. Poddani dworscy w ciężkiej walce o byt nie mogli sobie pozwolić na taki zbytek, za jaki uważana była szkoła.

Aczkolwiek nauczyciele wywodzili się w przeważającej większości ze stanu mieszczańskiego, ich przygotowanie do nauczania pozostawiało wiele do życzenia. Do naszych czasów dochowały się w parafialnych zapiskach nazwiska niektórych "rektorów" oraz organistów siemońskiej szkoły. Są to : Stanisław Rojowski (rektor z 1665 r.), Mikołaj Domaszewski (rektor z 1678 r.), Benedykt Marcinkowski (rektor i pisarz z 1785 r.), Walenty Kozłowski (organista w latach 1800-1803), Wojciech Paluchowicz (organista w latach 1805-1816), Franciszek Krupiński (rektor z 1816 r.), Mateusz Domakiewicz (1816-1831, uczestnik powstania listopadowego), Stanisław Domakiewicz ( rektor z 1855 r.), Walenty Chłądzyński ( organista z 1856 r.), Szymkiewicz (rektor i organista z 1855-1873 r.), Dyszy ( 1875 r.), Kocot ( 1900 r.), Tytus Smodrzewski (rektor do 1907 r.), Michał Głowa (rektor do 1912 r.), Stanisław Ross (do 1914 r.), Michał Pieśniewski ( 1914-1915 r.) oraz Chyla i Marcinkowska (około roku 1930). Zestawienie to potwierdza tezę, że często funkcja organisty i nauczyciela była rozdzielona.

W końcowych dziesięcioleciach XVIII wieku  program nauczania uległ wyraźnemu poszerzeniu. Mogło to być wynikiem działania Towarzystwa Ksiąg Elementarnych, powołanego do życia w 1773 roku przez Komisję Edukacji Narodowej, tego pierwszego w dziejach szkolnictwa europejskiego ministerstwa oświaty i wychowania. Poszerzaniu zakresu nauki dowodzi pewien trwały dokument – marmurowa tablica wmurowana w ścianę katedry w Kielcach. Znajdują się na niej litery w porządku alfabetycznym, cyfry na oznaczenie jednostek, dziesiątków, setek i tysięcy, prawdy religijne i zasady moralne. Ponadto tablica ta daje pełen zestaw miar stosowanych w tym wieku (obowiązujące w tamtych czasach miary to: łokieć koronny, pręt koronny, pręt kwadratowy, morga, włóka, funt, łut, grzywna).

 

Dzieje szkoły po 1900 roku.

W latach 1914-1924 istniała w Siemoni "Jednooddziałowa Szkoła Powszechna" i liczyła od 73-100 uczniów. W latach 1924-1934 była to już  "Dwuklasowa Szkoła Powszechna", w której to w 1927/28 roku zorganizowano bibliotekę szkolną ( na początku księgozbiór liczył...45 książek).

W latach 1933-1935 wybudowano, tuż za dawnym ( zużytym na opał) nowy budynek murowany, który do dziś istnieje i stanowi jedno skrzydło szkoły. Inicjatorem jego budowy był włościanin siemoński - Jan Sznura. Od tego też roku (1935 r.) zwykliśmy liczyć wiek szkoły w Siemoni.

W 1935/36 roku mieliśmy już w Siemoni "Trzyoddziałową Szkołę Powszechną".  Okupacja hitlerowska narzuciła szkole pewne rygory i przepisy, którym musiała się podporządkować. Czas nauki ograniczono do minimum, pomimo tego, nauczyciele starali się, w tajemnicy przed Niemcami, przekazać swoim uczniom jak najwięcej wiedzy. Rok 1945 przyniósł wyzwolenie a wraz z nim powrót do normalnej nauki. Szkoła w Siemoni stała się siedmioklasową. Brakowało jednak ławek i innego sprzętu szkolnego  oraz pomocy naukowych. Jednak mieszkańcy Siemoni i władze oświatowe dbali by systematycznie uzupełniać i wzbogacać wyposażenie szkoły.

Reforma oświaty w 1966 r. wprowadziła ośmioletnia szkołę podstawową, zaistniała więc potrzeba wynajęcia dla potrzeb nauczania dwóch sal w Domu Kultury. Sytuacja ta stworzyła  impuls do powstania Komitetu Rozbudowy Szkoły, a tym samym do rozpoczęcia gromadzenia funduszy i materiałów budowlanych. 18 czerwca 1966 r. z okazji 1000-lecia państwa polskiego odbyło się uroczyste wręczenie sztandaru szkolnego. W tym samym dniu również Szkolne Koło PCK otrzymało sztandar. Rok szkolny 1976/77 przyniósł kapitalny remont szkoły, nie mniej jednak nauka nadal odbywała się tu tylko w czterech klasach. Odtwarzanie pełnej szkoły rozpoczęło się w 1981 r. gdy powstała szkoła pięcioklasowa. Uczniowie klas VI - VIII nadal dojeżdżali do szkoły w Rogoźniku. W 1982-1990 w szkole uczyli się uczniowie klas I-VI, a w roku szkolnym 1990/91- już kolejnej - klasy VII. Od 1991 roku Szkoła Podstawowa w Siemoni jest już szkoła  pełną - ośmioklasową.

Budynek szkolny wcześniej wielokrotnie modernizowany i remontowany, swój obecny kształt zawdzięcza przeprowadzonej w latach 1992-1996 rozbudowie szkoły. W lutym 1994 r. oddano do użytku nowo wybudowane skrzydło szkoły, pięknie i funkcjonalnie urządzone. Prawie równocześnie rozpoczęto remont starej części szkoły, który ukończono w kwietniu 1995 r. Jednocześnie gotowe były mury nowej sali gimnastycznej - niestety brakowało pieniędzy na prace wykończeniowe. I tu znów pomogli mieszkańcy Siemoni i okolic, biorąc aktywny udział w zbiórce funduszy potrzebnych na ten cel. Wreszcie - 30 kwietnia 1996r nadszedł upragniony dzień - uroczystego otwarcia sali gimnastycznej i ogromnej radości i podziwu dla tego wspaniałego obiektu, w którym uczniowie  mogli odtąd realizować swoje sportowe marzenia.

Fot. J. Waler ( Południowe skrzydło szkoły  - widok mi.in. na salę gimnastyczną i boisko szkolne )

 

Nadszedł rok 2000.......

W budynku szkoły znajduje się 9 sal lekcyjnych, sala gimnastyczna, siłownia i sala do gimnastyki korekcyjnej, biblioteka, sala komputerowa, świetlica, sala teatralna, szkolna izba regionalna, jadalnia i gabinet lekarski.

W latach 1999-2001 szkoła funkcjonowała jako Zespół Szkół - Szkoła Podstawowa i Gimnazjum. 6 maja 2000 r. obchodzono uroczyście 65- lecie istnienia szkoły. Nadszedł czas reformy oświaty w kraju i w naszej gminie. Uchwalono plan sieci publicznych szkół i powołano do życia: Publiczne Gimnazjum w Siemoni. Przygotowując budynek dla nowych uczniów dokonano kolejnych modernizacji - m.in. powiększono szatnię szkolną, uzupełniono wyposażenie stołówki szkolnej itp. W 2002 r zakończono prace przy budowie boisk szkolnych i urządzeń sportowych.

W roku szkolnym 2002/2003 uczniowie wraz z nauczycielami przystąpili do ogólnopolskiej akcji społecznej "Szkoła z klasą". Miło nam donieść, że organizatorzy akcji pozytywnie ocenili starania uczniów i nauczycieli i tym samym Publicznemu Gimnazjum w Siemoni przyznano certyfikat "Szkoły z klasą".

Wybór patrona szkoły to jedna z najważniejszych decyzji w życiu każdej szkoły. Rada Gminy Bobrowniki na Wniosek Rady pedagogicznej, Rady Rodziców i Samorządu Uczniowskiego podjęła 28 stycznia 2005 r. uchwałę w sprawie nadania Publicznemu Gimnazjum w Siemoni imienia Marszałka Józefa Piłsudskiego. Rozpoczęto przygotowania do uroczystości, która odbyła się 12 maja 2005 r. w 70 rocznicę śmierci Józefa Piłsudskiego. Dzień nadania szkole imienia i wręczenia sztandaru będzie pamiętną datą w historii szkoły, szczególnie, że przypadł w roku jubileuszowym - 70-lecia istnienia szkoły w Siemoni.

 

Uroczystość 70-lecia szkoły -  (fragment programu artystycznego przygotowanego przez Szkolne Koło Teatralne - fot. J.Waler)

Grono pedagogiczne.

W latach 1914-1924  "Jednooddziałowa Szkoła Podstawowa " liczyła od 73 do 100 uczniów . Nauczycielami kolejno byli: Ros, W. Pieśniewski, Władysław Szafruga, Antonina Garnczarek, Maria Małotowa.

W latach 1924-1934 już "Dwuoddziałowa Szkoła Podstawowowa liczyła od 89 do 119 uczniów, a jej kierownikami byli kolejno: Romuald Koprowski (od 1924 do 1928r), Władysława Ciszewska (w roku szkolnym 1928/29) i Wincenty Chyła od 1929 r. do 1953 r. Wśród uczących odnajdujemy takie nazwiska jak: Helena Gryżanka, Helena Koprowska, Z.Tejchman (w zastępstwie za H. Koprowską), Antonina Marcinkowska. Religii, w wymiarze 4 godzin uczył ks. szambelan Bolesław Pieńkowski.

Od 1935 r. do wybuchu II wojny światowej w szkole pracowali: Antonina Marcinkowska, Olga Kociubowa, Maria Dziewińska, Sołtysówna, Franciszek Wiewióra. Warto wspomnieć tu o działalności pani Antoniny Marcinkowskiej ( nauczycielki w Siemoni w latach 1928-1936) na rzecz środowiska. A mianowicie założyła ona w 1929 r. Koło Gospodyń Wiejskich, liczące wtedy 25 członkiń. Wspólnie zaś z panią Genowefą Wróblówną (bibliotekarką w starostwie) propagowały czytelnictwo zaopatrując wieś w książki. Organizowały również wycieczki i wieczory świetlicowe z "godzinami głośnego czytania". Natomiast pan Franciszek Wiewióra wykorzystując zamiłowanie mieszkańców do śpiewu  - założył we wsi chór 4-głosowy.

Nadszedł czas okupacji, w którym to okres  nauki ograniczony został do minimum. W tym czasie nauczycielami w szkole w Siemoni byli: Alojzy Koterzyna, Janina Kowalska i Alfons Kobier.

Po wyzwoleniu spod hitlerowskiej okupacji, od lutego 1945 r. do 1950 r. w szkole pracowali następujący nauczyciele: Edwarda Gut, Mieczysław Jędrusik, Wiesława Prus, Kornelia Niemiec, Maria Kotarska, Henryka Gnacik i Piotr Piekarski.

Kierownikiem szkoły od 1953 r. do 1956 r. był Ludwik Kruczek, a  następnie od 1956 r. do 1963 r. pan Tadeusz Caban. Wśród kadry pedagogicznej spotykamy następujące nazwiska: Helena Nowak, Adamska, Józefa Skupień, Wrońska, Helena Zasępa, Maria Musiałek, Kornelia Niemiec, Zdzisław Filipowski, Bronisław Przybyłek, Janina Kańtoch, Danuta Caban, Krystyna Koszalnik, Janina Kozieł, Helena Dudek.

W latach 1963-1965 kierownikiem szkoły była Zdzisława Pawłowska a następnie przez jeden rok - Zenon Jachowicz.

1 września 1966 r. stanowisko kierownicze powierzono pani  Janinie Kańtoch, które sprawowała do 1988 r. natomiast od 1988 r. do 1991 r. szkołą kierowała mgr Henryka Kmiecik.

Od 1991 r. do dnia dzisiejszego dyrektorem szkoły w Siemoni, obecnie Publicznego Gimnazjum, jest pani mgr inż. Jolanta Mateja-Holzheimer.

Obecnie (rok szkolny 2009/2010) w szkole uczy się 155 uczniów. Kadrę pedagogiczną tworzy:  siedmiu nauczycieli dyplomowanych, dziesięciu - mianowanych, sześciu - kontraktowych i jeden stażysta. Dziewięć osób pracuje w administracji i obsłudze.

 

Szkoła dzisiaj.....

Dziś Publiczne Gimnazjum im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Siemoni jest piękną, nowoczesną placówka oświatową.

Nowy budynek szkolny, będący dziś dumą wszystkich mieszkańców Siemoni, powstał dzięki operatywności i olbrzymiej determinacji obecnej pani dyrektor -mgr inż. Jolanty Holzheimer, przy równoczesnym dużym zaangażowaniu władz Gminy Bobrowniki.

Działalność ta wspomagana była aktywną postawą Grona Pedagogicznego i przede wszystkim mieszkańców Siemoni  a także Myszkowic i Twardowic, których zaangażowanie (tu szczególna rola Komitetu Rozbudowy Szkoły) godne jest pochwały i....naśladowania. Nie dziwi więc fakt, że dziś o szkole w Siemoni mówi się - "nasza szkoła".

Kapitał szkoły tworzą ludzie - nauczyciele, dyrektorzy, pracownicy, uczniowie oraz ich rodzice, a także rzesza ludzi dobrej woli, którzy udzielili szkole wsparcia i zawsze chętnie służyli pomocą. Nie sposób tu wszystkich wymienić, niemniej jednak Wszystkim dziś serdecznie dziękujemy !!!

 

Ciekawe wydarzenie z  życia szkoły .

7 marca 1997 roku pozostanie  z pewnością na zawsze w pamięci uczniów, nauczycieli i mieszkańców Siemoni.Tego dnia szkołę odwiedził Pan Profesor Jan Miodek.

Siemonia, jest miejscem, z którym profesor jest mocno związany. Z tej miejscowości pochodzi Jego Ojciec - Franciszek Miodek. W szkole  siemońskiej w latach okupacji uczyła Pani Janina Kowalska - Matka Profesora. Były więc szczególne powody do zorganizowania takiego spotkania, właśnie na terenie Szkoły Podstawowej w Siemoni.

Spotkanie rozpoczęło się od akcentów bardzo osobistych - wspomnień z dzieciństwa związanych z Siemonią, rodzinnych opowieści, refleksji, anegdot. Następnie nauczyciele dyskutowali o zawiłościach języka, a uczniowie pytali, jak skutecznie uczyć się ortografii. Profesor radził, by dużo ćwiczyć i pisać dyktanda. Uczniowie pytali też o wyrazy obcego pochodzenia i ich miejsce w języku polskim. Na zakończenie spotkania autor „Ojczyzny polszczyzny” podpisywał książki, rozdawał autografy. Na pamiątkę otrzymał reprodukcję szkicu Szkoły w Siemoni z końca  XIX wieku.

W pracy niewielkich, wiejskich szkół nieczęsto zdarza się spotkanie z tak znanym i cenionym człowiekiem  jak Profesor Jan Miodek.


 

 

 

 



Poprawiony: piątek, 14 lipca 2017 23:19  
Start Siemonia-rys historyczny